Op 1 juli 2015 is de Wet auteurscontractenrecht in werking getreden. Het auteurscontractenrecht heeft als doel om de contractuele positie van de auteur of uitvoerende kunstenaar te verbeteren ten opzichte van de exploitant van deze werken. Het auteurscontractenrecht is uitgewerkt in hoofdstuk IA van de Auteurswet en beslaat de artikelen 25b tot en met 25h van de Auteurswet. Vanwege het feit dat het auteurscontractenrecht nog relatief nieuw is, lijkt het me goed om hier een blog aan te wijden.

Doel Auteurscontractenrecht

Makers van werken zijn voor het openbaar maken van hun werk vaak afhankelijk van een exploitant, bijvoorbeeld een uitgever of een platenlabel. De maker moet hiervoor zijn auteursrechten aan de exploitant overdragen of de exploitant een licentie geven voor de exploitatie van het werk. Dit zal in een contract worden vastgelegd. Bij de onderhandelingen over de totstandkoming van dit contract heeft de maker in de meeste gevallen een zwakkere positie dan de exploitant. De maker is vaak niet bekend met het sluiten van dit soort contracten, terwijl dit voor de exploitant tot de dagelijkse bedrijfsvoering behoort. Om de contractuele positie van de maker te versterken is daarom het auteurscontractenrecht in het leven geroepen.

Auteurscontractenrecht van toepassing?

Het auteurscontractenrecht is van toepassing op alle exploitatiecontracten die zijn gesloten na het in werking treden van de wet, dus na 1 juli 2015. Artikel 25e (met uitzondering van lid 6), artikel 25f en artikel 25fa zijn echter ook van toepassing op contracten die voor 1 juli 2015 zijn gesloten.

Inhoud van het Auteurscontractenrecht

Maar wat houdt het auteurscontractenrecht nu precies in? Wat staat er in hoofdstuk IA van de Auteurswet?

Recht op billijke vergoeding

Artikel 25c van de Auteurswet bevat één van de kernpunten van het auteurscontractenrecht. Lid 1 van dit artikel bepaalt dat de maker recht heeft op een contractueel vast te stellen billijke vergoeding voor de verlening van exploitatiebevoegdheid. Dit geldt zowel voor een overdracht van auteursrechten als de verlening van een licentie. Wat precies onder een billijke vergoeding wordt verstaan, is nog niet helemaal duidelijk. Er zal moeten worden gekeken naar de omstandigheden van het desbetreffende geval. Hierbij moet je denken aan bijvoorbeeld de omvang van de exploitatiebevoegdheid en aan de gebruikelijke vergoeding die hiervoor in de branche wordt gegeven.

Recht op aanvullende vergoeding

In artikel 25d van de Auteurswet is bepaald dat de maker een aanvullende billijke vergoeding kan vragen van de exploitant als de eerder overeengekomen vergoeding niet meer in verhouding staat tot de opbrengst van de exploitatie van het werk. Dit wordt ook wel de bestsellerbepaling genoemd. Indien de exploitatie van het werk een groot commercieel succes blijkt, heeft de maker recht op een aanvullende billijke vergoeding.
Stel dat de schrijfster J.K. Rowling de auteursrechten op de Harry Potter boeken tegen een redelijke vergoeding heeft overgedragen aan de uitgever. Dan zou vanwege het ontzettende commerciële succes van deze boekenserie de schrijfster op grond van dit artikel recht hebben op een aanvullende billijke vergoeding.

Ontbinding van het contract

Artikel 25e van de Auteurswet geeft de maker een extra grond – naast de al bestaande ontbindingsgronden van artikel 6:265 e.v. BW – om het contract te ontbinden als de exploitant het werk niet of niet voldoende exploiteert. Er rust gedurende de gehele duur van het auteursrecht een voortdurende inspanningsverplichting op de exploitant. Indien de exploitant tekort schiet in deze inspanningsverplichting, dan kan de maker hem op grond van dit artikel aansporen om binnen een redelijke termijn alsnog tot voldoende exploitatie over te gaan. Als de exploitant dit nalaat, kan het contract op grond van dit artikel worden ontbonden. Het auteursrecht zal dan weer aan de maker toekomen. De maker kan er dan voor kiezen om een derde partij in te schakelen die het werk zal exploiteren.

Vernietiging van bedingen

Op grond van artikel 25f Auteurswet kan de maker bedingen uit het contract met de exploitant vernietigen, indien deze onredelijk zijn. Dit artikel is alleen van toepassing op contracten waarbij sprake is van een overdracht van auteursrechten of op contracten waarbij aan de exploitant een exclusieve licentie wordt verleend. Of een beding onredelijk is zal wederom afhangen van de omstandigheden van het geval. Een voorbeeld van een onredelijk beding is een beding waarin staat dat door de exploitant een brutobedrag aan royalties aan de maker zal worden uitgekeerd, waarbij uiteindelijk netto – na aftrek van allerlei kosten die de exploitant maakt – niets voor de maker overblijft.

Dwingend recht

Artikel 25h Auteurswet bepaalt dat het auteurscontractenrecht van dwingend recht is. Dat wil zeggen dat hiervan niet contractueel ten nadele van de maker kan worden afgeweken. De maker kan dus geen afstand doen van de hierboven beschreven rechten.

Conclusie

Bovenstaande aanpassingen op de Auteurswet bieden een hoop nieuwe waarborgen om de contractuele positie van de maker te versterken. Omdat deze wet nog vrij nieuw is, zullen nog een aantal onduidelijkheden in jurisprudentie moeten worden uitgewerkt. Zoals wat precies dient te worden verstaan onder een billijke vergoeding of een onredelijk beding. Al met al geeft deze wet toch duidelijke grenzen aan waarbinnen een overeenkomst tussen maker en exploitant moet worden gesloten.

Naar blog overzicht

Nick Vrugt LAWFOX

Nick Vrugt / Over de auteur

De Haarlemse Nick is als ICT- en IE-advocaat werkzaam bij LAWFOX Advocaten. Na een studentstageperiode van drie maanden is hij sinds 2016 een van de vaste gezichten van het advocatenkantoor. Sinds 2018 is hij advocaat. De ambitieuze jurist rondde de bachelor Rechtsgeleerdheid af en volgde de masters Privaatrecht en Internet en Intellectuele Eigendom en ICT. Nick houdt zich bezig met procederen, het opstellen van juridische documenten en het beantwoorden van vragen van klanten. Daarnaast schrijft hij regelmatig blogs op de website van LAWFOX.

Buiten zijn werk als advocaat houdt Nick erg van sport, waaronder hardlopen. Ook leest hij graag, bijvoorbeeld tijdens de treinreis van Haarlem naar Tilburg.